1830-etik 1850-a arte Iparreldeko herri ttipiak jüntatzen hasi ziren, zentako? Herritarren zionea ttipitzen hasirik beitzen.
Bazen hainbat urte bi herrien arteko jünta egin nahi ziela, bena bien arteko herra hain beitzen handi, ez zela sekülan egin.
Azkenean xiberoko sindikata egitea lortü züela ikusirik, Louis Philippe erregeak deliberatü eta inposatü züen bi herrien botitzea. Oritaraz dezagün Maule joaiten zela Maulegainetik uhaitzeala arte,eta kurutxe xuritik goiti Lextarre hasten zen. Maulen, diplomata, jauntto eta beste burges eta notable frantsesak baziren,1000bat bizizalerekin. Lextarre aldiz, laborari familiak ziren haboxienik, Eüskaldünak ziren; 400 herritar güti gora behera.
Joel Larroque historialariak kontatzen deikü ordünko giroa :
