Üngüramenaren aldeko aste ondarra zelakoz, Xarrikota peko hur zentralan ate zabalak ziren, eta Christine Etchegoyen, zentralaren joanarazleak, günearen istorikoa eta bisita gidatüa egin dütü. Xarikota peko zentrala abiatü zen 1794an, eihera bat zenurteek desegin züen eta 1905an züan hur zentrala egin, Mauleko Etchegoyhen familiak. Egün, 800 bat familien argia ekoizten da, üngüramen sailan arrau zorrotzak dütüe eta 2 miliu euro eko lanak egin berri dütüe arrainen pasajearen egiteko. Argi indarraren merkatüa zabaltü denetik, ekoizle ttipiak algarretaratü dira eta « Energie d’ici » edo hebenko indarra markarekin saltzen düe : Christine Etchegoyhen :

Palen egiteaz gain, esku huskako lotüra/panzamentüen egitekoak eta pelotakariek behar dütüenak oro salgei dira; jauntsi xuriak barne. Horietaz gain, oski eta beste jauntsi zonbait ere edireiten ahal dira, baita lasterkatzekoak ere. Bestalde üsatüzko 13 pala motak egiten jartraikitzen düe, Akitania orotan saltzen dütüenak. Saltegia lehenoko Sarrasin Citroen-en lantegian kokatürik da, hots Sohutako bidean. Stephane Harbustan entrepresa bürüa :

Xiberoa, Amikuze, Garazi-Baigorri eta Hazparne ondotik Kanbo sartü berri da eta Bidaxune eskualdeak ere ürratsa egin behar lüke ! Eüskal herria bihotzean edo "Pays Basque au Coeur" Batarzün hau sortü zen düala 10 urte, komerzioen biziaraztea barnekaldean helbürüarekin. 10 urte berantago erraiten ahal da desafioa etxekitzen dela . Hortakoz dinamika azkar bat plantan ezaririk izan da eta partaide andana batekin hitzarmenak izenpetü dira. Bezeroen edo klienteen etxekitzeko barnekaldean; entrepresek eskentzen ahal dütüe langiler opari txekeak. Entrepresarentako abantaila delarik legarren apaltzea. 10 urteren bilanan agertzen da sistemak arrakasta badüala, gazteak instalatzen direla barnekaldean eta entrepresekin partaidetzak emendatzen direla. Claire Orabe, Eüskal Herria Bihotzean batarzüneko langilea :

Lema hortaz gogoeta eraman da Atarratzeko prefosta ostatüan ; hurra edo egürra baliatzen balinbadira gehienik ; xede berriak badira hala nola metanizazioa. Xiberoan, laborantxako hongarriekin, metanizazioaz estudio baten eramaiten ari da I-ener, Baxe nafarroako entrepresa. Metanizazioarekin, gasa ekoizten da, güne zerratu batetan ondarkinak edo hongarriak metatü ondoan. Düala urte zonbait xiberoan herri alkargoaren estudioa berriz hartürik izan da eta helbürüa da unitate ttipi baten plantatzea laborari etxetako hongarriekin. I-ener-eko Bixente Uhalde :