Bortüko biziaren aipatzeko, artzainak ebiliko dira eskoletan, libürüxka eta jokü batekin, helbürüa delarik haurrer erakustea zer den artzain baten lana eta ere bortüan zer egiten ahal den edo ez. Departamentüko bortüak baliatzen dütüe hiru ehün bat hazleek eta biltzen dira federazio batetan. Etxola bakotxak badü bere batzordea eta horren gain da bortükaren kudeatzea. Geroago eta haboro bortüa baliatürik da eta arrenkürak sortzen ari dira. Hortakoz bada hiru urte, xede baten lantzen ari direla, aurten obratüko dena. Alde batetik, bortüko biziaz libürüxka bat plazaratu düe, hau turisma bülego eta ostatüetan banatüko da eta bestalde jokü bat asmatü düe eskoletan erabilteko. Laurentx Uhart :

Belhar eta ardaila esnearen kalitatean, eta ondorioz gaznaren kalitatean, elikadürak eragin haundia düala ezagütürik da. Horrez gain, Ossau Iraty sormarkan diren artzain laborariak, sormarkaren eremüko kabalen elikadüraren baliatzea behartürik beitira, sormakaren sindikatak lan berezia eramaiten dü sail hortan. Belhar lehiakak antolatzeaz gain, kabalen elikadüraren saltzaileen eta erosleen arteko harremanen hobetzeko katalogo bat plazaratzen dü urte oroz. Jean Michel Barreix eta Sabine Barbier :

Ondorioz ümore honean ziren Xiberoko montüra hazleek, neskenegünean Altzürükün egin düen sindikataren biltzar nausian. Sindikatan, Xiberoko hogei eta hamahiru hazle biltzen dira, eta orotara ehün eta hiruetan hogei ta hamasei kabale dütüe. Kabaleak bortüan egoiten dira maiatzatik ürrietara, ümeak aldiz bedatsean egiten dütüe. Horiek dira saltzen Japoniako merkatüan Frantzian gizentarazi ondoan. Dagün ürrietaren 6an Altzain (Altzükürüko karrieran) eta ürrietaren 13an Ligi eginen dütüe montüren lehiakak. Clément Aguer Cocostéguy ;

Atarratzeko gazna feira ospatü da atzo. Üsaian bezala, jendetzea izan da partikülarzki goizez. Hogei bat gazna salzale bazen, ogi, erreximenta, edo orano arroskilla edo bixkotxa egile ere bai, eta prefosta jente hanitx Atarratzeko plazan. Arrestiko 16etan atera dira gazna lehiaketaren irabazleak. Lehen saria eraman dü, Gaec Barnetxea delakoak ardi gaznaren sailan, Bortü gaznaren sailan Alozeko Abehety Gaec-ak , Biarnoko gaznaren sailan Prat Gaec-ak eta Behi gaznaren sailan Peyrecor Gaec-ak. Atarratzeko Bestak jarraikitzen dira, gaur aihari batekin eta igande artino iraunen düe Erreportaia gazna feidan :